home
Den wech te Roeme
Een multimediale visualisatie van een laat-middeleeuwse
routebeschrijving van Parijs naar Rome
Tekst:
[22] Den wech te Roeme, uit: Het Geraardsbergse handschrift
Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek Albert I, 837-845
Diplomatische editie bezorgd door Marie-José Govers e.a.
met een codicologische beschrijving door Hans Kienhorst
Hilversum 1994, p. 56-59.
Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden I.
[Afbeelding van het begin van de tekst]
Van parijs te prouins .xx. milen
te troyen .xvi. milen
te mussy leuesque .x. milen
ter pertieren .xiij. milen
te digoen .x. milen
Van daer te ausonne .vij. milen
te salins .xij. milen
te beauchastel .xiij. milen
cite te losanne .xiiij. milen
te orcheses .xvij. milen
te saint remi .ix. milen
Van daer te oste .iiij. milen
te chambert .xij. milen
Somme.clvi. milen
Hier beghinnen die lombaertse milen
te saint pion .vi. milen
te berie .viij. milen
te vingofre .ij. milen
te montgos .vij. milen
te periance .v. milen
te labence .iiij. milen
te borrez .xij. milen
te greansain .xv. milen
te melanen .xv. milen
te merignen .x. milen
te lode .x. milen cite
Van daar te plaisance .xx. milen cite
te florenchen .xij. milen cite
te sente denijs weghe van milen
te fourneuf .xij. milen
te breseul .xx. milen
te pont a tresmon .xij. milen
te belles .xij. milen
te stophe v milen
te la blanche .x. milen
te prestre sainte .x. milen
te pise .xx. milen cite
te saint mignant .xx. milen
te florentijn .vij. milen
te longue bonne .x. milen
te saint la vieille .xij. milen
te bon courant .viij. milen cite
te saint triquen .vi. milen
te brigole .vi. milen
te radigose .vij. milen
te aigue pendant .xi. milen
Van daer te saint loureins .v. milen
te montflascon .ix. milen
te viterbe .viij. milen
te soustre .iiij. milen
te mont rose .iiij. milen cite
te zenson .viij. milen
te roeme .xij. milen cite
Somme.iij.C .iiij.XX lombaertse milen
Route:
Om onderstaande links te kunnen volgen dient Google Earth geïnstalleerd te zijn. Dit programma kan kosteloos gedownload worden door op deze link te klikken.
1. Van parijs te prouins .xx. milen: Paris --> Provins 20 mijlen (Google Earth 95 km.)
2. te troyen .xvi. milen: Provins --> Troyes 16 mijlen (Google Earth 71 km.)
3. te mussy leuesque .x. milen: Troyes --> Mussy-sur-Seine 10 mijlen (Google Earth 52 km.)
4. ter pertieren .xiij. milen: Mussy-sur-Seine --> Poiseul-la-Ville-et-Laperrière? 13 mijlen (Google Earth 54 km.)
5. te digoen .x. milen: Poiseul-la-Ville-et-Laperrière --> Dijon 10 mijlen (Google Earth 46 km.)
6. Van daer te ausonne .vij. milen: Dijon --> Auxonne 7 mijlen (Google Earth 35 km.)
7. te salins .xij. milen: Auxonne --> Salins-les-Bains 12 mijlen (Google Earth 61 km.)
8. te beauchastel .xiij. milen: Salins-les-Bains --> ?
9. te losanne .xiiij. milen: Salins-les-Bains --> Lausanne 27 mijlen (Google Earth 105 km.)
10. te orcheses .xvij. milen: Lausanne --> Orsières 17 mijlen (Google Earth 91km.)
11. te saint remi .ix. milen: Orsières --> Saint-Rhemy-En-Bosses 9 mijlen (Google Earth 37 km.)
12. Van daer te oste .iiij. milen: Saint-Rhemy-En-Bosses --> Aosta 4 mijlen (Google Earth 23 km.)
13. te chambert .xij. milen: Aosta --> Carema? 12 mijlen (Google Earth 53 km.)
14. Somme .clvi. milen: Totaal 156 mijlen.
15. Hier beghinnen de lombaertse milen
16. Van daar te saint pion .vi. milen:
17. te berie .viij. milen
18. te vingofre .ij. milen:
19. te montgos .vij. milen:
20. te periance .v. milen
21. te labence .iiij. milen:
22. te borrez .xij. milen: ? -> Buronzo ? (Google Earth ? km.)
23. te greansain .xv. milen: Buronzo ? --> Gerenzano ? 15 mijlen (Google Earth 84 km.)
24. te melanen .xv. milen: Gerenzano --> Milano 15 mijlen (Google Earth 29 km.)
25. te merignen .x. milen: Milano --> Melegnano 10 mijlen (Google Earth 21 km.)
26. te lode .x. milen: Melegnano --> Lodi 10 mijlen (Google Earth 17 km.)
27. te plaisance .xx. milen: Lodi --> Piacenza 20 mijlen (Google Earth 43 km.)
28. te florenchen .xij. milen: Piacenza --> Fiorenzuola d'Arda 12 mijlen (Google Earth 29 km.)
29. te sente denijs weghe .viij. milen: Fiorenzuola d'Arda --> Fidenza 8 mijlen (Google Earth 15 km.)
30. te fourneuf .xij. milen: Fidenza --> Fornovo di Taro 12 mijlen (Google Earth 32 km.)
31. te breseul .xx. milen: Fornovo di Taro --> Berceto 20 mijlen (Google Earth 35 km.)
32. te pont a tresmon .xij. milen: Berceto --> Pontremoli 12 mijlen (Google Earth 32 km.)
33. te belles .xij. milen: Pontremoli --> Aulla 12 mijlen (Google Earth 23 km.)
34. te stophe v milen: Aulla --> Santo Stefano di Magra 5 mijlen (Google Earth 7,7 km.)
35. te la blanche .x. milen: Santo Stefano di Magra --> Ameglia 10 mijlen (Google Earth 14 km.)
36. te prestre sainte .x. milen: Ameglia --> Pietrasanta 10 mijlen (Google Earth 30 km.)
37. te pise .xx. milen: Pietrasanta --> Pisa 20 mijlen (Google Earth 45 km.)
38. te saint mignant .xx. milen: Pisa --> San Miniato 20 mijlen (Google Earth 48 km.)
39. te florentijn .vij. milen: San Miniato --> Castelfiorentino 7 mijlen (Google Earth 16 km.)
40. Van daer te longue bonne .x. milen: Castelfiorentino --> Poggibonsi 10 mijlen (Google Earth km.)
41. te saint la vieille .xij. milen: Poggibonsi --> Siena 12 mijlen (Google Earth 29 km.)
42. te bon courant .viij. milen: Siena --> Buonconvento 8 mijlen (Google Earth 30 km.)
43. te saint triquen .vi. milen: Buonconvento --> San Quirico d'Orcia 6 mijlen (Google Earth 17 km.)
44. te brigole .vi. milen: van San Quirico d'Orcia --> Le Briccole [Abricula] 6 mijlen (geen Google Earth locatie)
45. te radigose .vij. milen: van Le Briccole --> Radicofani 7 mijlen (Google Earth: San Quiriquo -> Radicofani 29 km.)
46. te aigue pendant .xi. milen: Radicofani --> Acquapendente 11 mijlen (Google Earth 28 km.)
47. te saint loureins .v. milen: Acquapendente --> San Lorenzo Nuovo 5 mijlen (Google Earth 8 km.)
48. te montflascon .ix. milen: San Lorenzo Nuovo --> Montefiascone 9 mijlen (Google Earth 27 km.)
49. te viterbe .viij. milen: Montefiascone --> Viterbo 8 mijlen (Google Earth 17 km.)
50. te soustre .iiij. milen: Viterbo --> Sutri 4 mijlen (Google Earth 28 km.)
51. te mont rose .iiij. milen: Sutri --> Monterosi 4 mijlen (Google Earth 10 km.)
52. te zenson .viij. milen: Monterosi --> Cesano 8 mijlen (Google Earth 17 km.)
53. te roeme .xij. milen: Cesano --> Roma 12 mijlen (Google Earth 35 km.)
54. Somme .iij.C .iiij.XX lombaertse milen: Totaal 380 mijlen.
Samenvatting:
De weg van Parijs naar Rome volgt de loop van de rivier de Seine stroomopwaarts. Daarna gaat het dwars door de Bourgogne richting het Jura gebergte, over de Grote Sint Bernard pas naar Lausanne. Vandaar gaat het via Aosta naar Milaan en Piacenza. Dit deel van de route wijkt daarmee af van de Via Francigena die Milaan links laat liggen en vanaf Aosta via Pontey, Ivrea, Santhià, Vercelli, Tromello, Pavia Santa Cristina, Corte Sant'Andrea naar Piacenza voert. Daarna wordt de Via Emilia gevolgd. Ter hoogte van Noceto wordt afgeslagen naar de Via Aurelia, en vanaf Arezzo wordt de Via Cassia gevolgd die in Rome eindigt.
Commentaar:
14: Volgens Google Earth is de afstand van Parijs naar Carema 719 km. Dat betekent een gemiddelde van 4,6 km. per middeleeuwse mijl (een middeleeuwse mijl is geen Romeinse mijl: 1000 passen, maar één uur gaans).
Tekstkritiek:
14: De som van het aantal mijlen bedraagt niet 156 maar 157.
50: De afstand tussen Viterbo en Sutri is niet 4 maar 14 mijl. Als de Via Cassia gevolgd wordt (en niet de autosnelweg), is de afstand volgens Google Earth 34 km.
54: De som van het aantal mijlen bedraagt niet 380 maar 363 Lombardse mijlen.
Literatuur en links:
- Joseph Bédier, 'Les chansons des gestes et les routes d'Italie', in: idem, Les légendes épiques. Recherches sur la formation des chansons de geste. Vol. II, Paris 1908, p. 137-278.
- Marcel Francon, 'Les itinéraires d'Italie et Gargantua': http://links.jstor.org/sici?sici=0021-3020(194906)26%3A2%3C141%3ALIDEG%3E2.0.CO%3B2-F
- Vicipaedia Libera Encyclopaedia: Via francigena [Zie ook de anderstalige Wikipedia's]: http://la.wikipedia.org/wiki/Via_Francigena
Annotatie dr. Willem Kuiper, Leerstoelgroep Historische Nederlandse Letterkunde UvA,
met dank aan mevr. drs. Sasja Koetsier, mevr. Marjon Klok, dr. Jelle Koopmans en em. prof. dr. J.W. Smit.
Voor het eerst gepubliceerd in december 2007. Laatste update 3 augustus 2008.
Deskundig ommentaar of een vraag?: willem.kuiper@uva.nl